Ogród na dachu - jak go zaaranżować?

W czasach gdy mieszkańcom miast coraz trudniej jest wygospodarować swoją własną zieloną przestrzeń do wypoczynku na świeżym powietrzu, założenie ogrodu na dachu może okazać się wręcz idealnym rozwiązaniem. Dzięki połączeniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych i odpowiedniej roślinności, taki “wiszący ogród” można zaaranżować zarówno na betonowym, płaskim dachu bloku i wieżowca, jak i wolnostojącego budynku mieszkalnego czy domu w zabudowie szeregowej . W tym artykule przyjrzymy się różnym aspektom planowania i aranżacji ogrodu na dachu, by zainspirować Cię do stworzenia zielonej oazy nawet w samym sercu miejskiego krajobrazu.

Ogród na dachu - jak go założyć?

To pytanie na pewno nurtuje wszystkich tych, którzy marzą o zielonym dachu. Zakładanie ogrodu na dachu powinno uwzględniać kilka kluczowych aspektów. W pierwszej kolejności należy zadbać o względy techniczne, a tym samym o bezpieczeństwo.

Jak sprawdzić czy dach jest odpowiedni do stworzenia ogrodu?

Ogród na dachu to duże obciążenie dla konstrukcji budynku, dlatego jeśli nie został on uwzględniony na etapie projektu architektonicznego, przed rozpoczęciem prac należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą, który oceni nośność dachu . W ten sposób będziesz mieć pewność, że jego konstrukcja utrzyma dodatkowy ciężar, jakim będą rośliny i niezbędne warstwy podłoża.

Do założenia zielonego ogrodu na dachu najlepiej sprawdzi się oczywiście dach płaski, ale do uprawy roślin można również wykorzystać dach skośny do około 25% spadku.

Jak urządzić zielony ogród na płaskim dachu?

Podstawą dobrze zaaranżowanego ogrodu na dachu jest jego wielowarstwowa struktura , która zapewnia prawidłowy wzrost roślin, a jednocześnie nie wpływa negatywnie na wilgotność i temperaturę powietrza wewnątrz budynku. Ilość warstw i ich rodzaj może różnić się w zależności od wybranej roślinności, obciążeń i funkcji użytkowej budynku, jednak główne elementy tej struktury są w zasadzie niezmienne. Warstwy, które układane są na dachu to kolejno:

1. hydroizolacja - warstwa hydroizolacyjna zabezpiecza dach przed przeciekaniem . Hydroizolacją należy pokryć całą powierzchnię dachu, bez względu na rozmieszczenie roślin. Wykonuje się ją najczęściej z folii EPDM na bazie kauczuku, folii budowlanej z tworzywa sztucznego lub dwóch warstw specjalnej papy bitumicznej.
2. termoizolacja - w przypadku nowoczesnych ogrodów na dachu termoizolację budynku układa się na warstwie hydroizolacji , natomiast możliwe jest również odwrotne ułożenie tych dwóch warstw. Termoizolacja wykonywana jest z twardych, sztywnych płyt styropianu ekstrudowanego XPS, pianki poliuretanowej PIR lub wełny mineralnej.
3. warstwa drenażowa - drenaż zapobiega gromadzeniu się wody i pary wodnej, umożliwiając ich swobodne odprowadzanie . Można wykonać go ze żwiru, grysów, np. keramzytu, a także mat lub płyt kubełkowych.
4. warstwa filtrująca - c hroni dolne warstwy ogrodu przed zanieczyszczeniami z warstwy wegetacyjnej , zapobiegając zamulaniu drenażu. Warstwa ta wykonywana jest z geowłókniny. Typ wykorzystywanej geowłókniny zależy od rodzaju dachu - na dachu z klasycznym układem ocieplenia (ułożonym bezpośrednio na konstrukcji dachu) stosuje się geowłókninę chłonno-ochronną, a na tzw. dachu odwróconym (ocieplenie ułożone na warstwie hydroizolacji) geowłókninę ochronno-dyfuzyjną.
5. warstwa wegetacyjna (substrat) - to podłoże, w którym zostaną posadzone rośliny. Wykonuje się je z mieszaniny humusu i żwiru lub keramzytu, wzbogaconej o niezbędne dla wzrostu roślin sole mineralne i substancje organiczne. Warstwa wegetacyjna zapewnia roślinom substancje odżywcze oraz odpowiednią ilość wody . Grubość tej warstwy zależy od typu roślin, które będą posadzone w ogrodzie:

• roślinność ekstensywna 10-15 cm
• roślinność intensywna niska (trawy ozdobne,zioła, niewielkie krzewy, byliny)j 15 - 35 cm, a
• roślinność intensywna wysoka 35 - 250 cm
• warstwa roślinna - ostatnia warstwa to rośliny, które zostaną zasadzone w ogrodzie.

W zależności od preferencji i możliwości, warstwy ogrodu na dachu możesz ułożyć samodzielnie lub zlecić to zadanie profesjonalnej ekipie.

Jak urządzić ogród na dachu?

Kiedy wszystkie warstwy ogrodu na dachu zostały już poprawnie ułożone, można przejść do najprzyjemniejszej części, czyli aranżacji przestrzeni i wyboru roślinności.

Jak zaplanować aranżację ogrodu na dachu?

Ogród na dachu budynku jest znacznie bardziej narażony na działanie skrajnych warunków atmosferycznych niż tradycyjny ogród naziemny, dlatego planując jego aranżację warto wybierać gatunki roślin, które dobrze znoszą panujące tam specyficzne warunki środowiskowe , takie jak silny wiatr czy intensywne nasłonecznienie.

Ponadto, tym co warunkuje wybór konkretnych roślin jest grubość warstwy wegetacyjnej, czyli substratu. Wyróżnić możemy trzy rodzaje zazielenienia - ogród ekstensywny, który wymaga jedynie cienkiej warstwy wegetacyjnej, oraz intensywne niskie i wysokie, wymagające znacznie grubszej warstwy substratu. Z tej przyczyny już na etapie układania warstw ogrodu na dachu należy zdecydować się na konkretny rodzaj roślinności .

Rośliny możesz łączyć w kompozycje kreując ciekawe formy przestrzenne, które dopełnione odpowiednio dobranymi dekoracjami i meblami będą tworzyły zieloną przestrzeń idealną do wypoczynku.

Jakie rośliny sadzić na dachu?

Na zielonym dachu można sadzić różne rodzaje roślin - mchy i trawy, zioła, byliny, krzewy, a na nawet warzywa. Rośliny, które dobrze poradzą sobie w ogrodzie na dachu to:

• zazielenienie ekstensywne - to rośliny niskie np. mchy, rozchodniki, zioła i trawa użytkowa . Rośliny te są łatwe w uprawie i nie mają wysokich wymagań pielęgnacyjnych. Cechuje je odporność na trudne warunki atmosferyczne, np. suszę czy mróz, a także zdolność do regeneracji. Ich zaletą jest również lekkość.
• zazielenienie intensywne niskie - to trawy ozdobne, niskie byliny, krzewy i karłowate rośliny drzewiaste, np. lawenda, pięciornik, ostrokrzew, bukszpan czy jałowiec pospolity . Rośliny te wymagają nieco więcej uwagi niż gatunki ekstensywne. Należy pamiętać o ich regularnym nawożeniu i nawadnianiu.
• zazielenienie intensywne wysokie - to wysokie krzewy, trawy, byliny, a nawet drzewa . Ze względu na wymagania dotyczące podłoża (gruby substrat) ten rodzaj zazielenienia najczęściej stosuje się na dachach apartamentowców lub budynków użyteczności publicznej.
  

Jakie są korzyści z posiadania ogrodu na dachu domu?

Zielony dach to estetyczne i bardzo ekologiczne rozwiązanie, które przynosi korzyści zarówno człowiekowi jak i naturze. Jest to doskonałe miejsce do relaksu na świeżym powietrzu, a także dodatkowa przestrzeń życiowa zapewniająca schronienie owadom. Ogrody na dachu przyczyniają się do poprawy jakości powietrza i mikroklimatu poprzez wydzielanie tlenu i pochłanianie dwutlenku węgla. Dzięki obecności roślin powietrze oczyszczane jest z kurzu i spalin. Dodatkowo zielone dachy zatrzymują wodę opadową , która zamiast trafiać do kanalizacji, paruje zwiększając wilgotność powietrza.

Poza korzyściami dla otoczenia, zielony dach wpływa bezpośrednio na komfort życia mieszkańców budynku. Stanowi on naturalną izolację cieplną, która latem chroni przed nadmiernym nagrzewaniem, a zimą zatrzymuje ciepło. Ogród tego rodzaju redukuje również hałas.

Jak utrzymać ogród na dachu w dobrym stanie?

Ogrody na dachu, szczególnie te ekstensywne, są wyjątkowo odporne na trudne warunki atmosferyczne. Mimo to przynajmniej jeden lub dwa razy w roku dobrze jest wykonać kilka podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, dzięki którym rośliny będą pięknie się rozwijały i cieszyły oko każdego roku.

Jak dbać o rośliny?

Roślinność na dachu wymaga największej uwagi na początku , zaraz po założeniu. Młode nasadzenia należy podlewać w czasie suszy, oczyszczać z chwastów, a w zimie zabezpieczać je przed mrozem okrywając włókniną. Po kilku latach rośliny będą bardziej odporne, a ogród praktycznie samowystarczalny . Jedynie w sezonie letnim, połacie dachu mocno wyeksponowane na działanie promieni słonecznych, warto dodatkowo nawadniać. Kilka razu w roku rośliny można także nawozić i w razie potrzeby uzupełniać warstwę substratu.

Jak zapewnić odpowiednie odprowadzanie wody z ogrodu na dachu?

Dobrze zaprojektowany system odprowadzania wody to kluczowy element zapewniający optymalne nawodnienie ogrodu założonego na płaskim dachu. Aby woda mogła swobodnie z niego spływać podłoże kształtuje się w taki sposób, aby było lekko nachylone (1˚-3˚) w kierunku wpustów odprowadzających wodę z dachu . W ten sposób nadmiar wody kierowany jest do rynien i nie zalega na powierzchni dachu. Sezonowo warto zrobić przegląd instalacji, usunąć z niej nagromadzoną roślinność i zanieczyszczenia, które mogą blokować odpływ wody.

Jak zapewnić nawadnianie ogrodu na dachu w upalne dni?

W upalne, letnie dni zielony dach może wymagać dodatkowego nawodnienia. W tym celu możesz zainstalować na dachu system automatycznego nawadniania , który będzie dostarczał wodę regularnie i równomiernie, np. zraszacz. Jeśli podlewasz rośliny ręcznie najlepiej jest robić to rano lub wieczorem, aby ograniczyć parowanie wody i zapewnić roślinom odpowiednio długi czas na wchłanianie wilgoci.

Meble odpowiednie do ogrodu na dachu

Meble do ogrodu na dachu powinny być stosunkowo lekkie, aby nie stanowiły dodatkowego nadmiernego obciążenia dla stropu. Jako wyposażenie zielonego dachu sprawdzą się leżaki z aluminiową ramą, hamaki na stelażu, ale także fotele ogrodowe w kształcie kokonu. Pamiętaj, że meble narażone będą na działanie szkodliwych czynników atmosferycznych takich jak deszcz, intensywne promienie słoneczne i skrajne temperatury. Wybierz modele wykonane z wytrzymałych materiałów, odpornych na szkodliwy wpływ warunków pogodowych, np. z technorattanu . Meble ogrodowe z technorattanowej plecionki są trwałe i bardzo estetyczne, nie wymagają także sezonowej konserwacji. Na rynku dostępne są zarówno małe, jak i bardziej rozbudowane, wieloelementowe zestawy, które sprawdzą się podczas popołudniowego wypoczynku z książką i wieczornych spotkań z przyjaciółmi.

Ogród dachowy - podsumowanie

Zaaranżowanie ogrodu na dachu jest zdecydowanie trudniejsze niż założenie ogrodu w gruncie, ze względu na potrzebę stworzenia wielowarstwowej struktury, która prawidłowo zabezpieczyć strop budynku, a jednocześnie zapewni optymalne warunki do życia dla roślin. Jednak mimo to, warto rozważyć wybór właśnie takiego ekologicznego rozwiązania, szczególnie pośród intensywnej zabudowy miejskiej. Dach pełen roślin pozwala na zwiększenie powierzchni terenów zielonych, poprawia jakość powietrza i mikroklimat wokół budynku. To nie tylko miejsce do relaksu, ale także korzyść dla zdrowia mieszkańców i całego ekosystemu miejskiego.

Wpisy, które mogą Cię zainteresować:

• Balkon a loggia - czym się różnią?
• Co uprawiać zimą w szklarni ogrodowej?